Deze bol is waarschijnlijk gebruikt bij colleges Elektrotechniek van R.M.M. Obermann ergens tussen 1950 en 1980 als een demonstratieobject. Het stelt een model voor van een vijf-dimensionale kubus (!?). Wie het object in het echt wil zien, kan het bekijken tot en met september in het Library Learning Centre.
Weet u iets over dit object?
Herkent u dit object of heeft u een idee waarvoor dit gebruikt werd? U kunt onderaan deze blogpost reageren en discussiëren. Wij hopen op deze manier zoveel mogelijk over dit object te weten te komen.
Fysieke omschrijving
Op de bol is een netwerk van groeven aangebracht die de ribben voorstellen van een vijf-dimensionale kubus. De 32 hoekpunten van deze kubus zijn aangegeven met 31 gaten die voorzien zijn van een letter- en cijfercombinatie. Het 32ste hoekpunt is de as waar de bol om draait. In de gaten zijn 16 stoppen met de getallen 0 t/m 15 in het rood aangebracht en 15 stoppen met de getallen 1 t/m 15 in het zwart. Er is een rode draad langs de 22 hoekpunten gespannen.
Klik om te vergroten
Foto’s : Jan van der Heul
Beste Han,
Je kunt de verzameling van berichten die je met drie bits kunt maken, voortstellen als een driedimensionale kubus met 0,0,0 in de oorsprong, 1,0,0 op afstand 1 in de x-richting, 0,1,0 als afstand 1 in de y-richting, 0,0,1 als afstand 1 in de z-richting, enz.
Zo kun je alle 5-bits berichten voorstellen als de 32 hoekpunten van een vijfdimensionale kubus
Nu is het voor coderingsvraagstukken van belang berichten zo immuun mogelijk te maken voor bitsgewijze storingen (0 wordt ten onrechte 1 en omgekeerd)
Een mogelijkheid is de toegelaten verzameling berichten uit de verzameling mogelijke berichten onderling een zo groot mogelijke Hamming Distance te geven
De Hamming Distance is het aantal bits dat twee berichten onderling verschillen
Er kunnen dan Error Detecting schakelingen bedacht worden die kunnen vaststellen dat een bericht verminkt is met het verzoek aan de zender het nogmaals te zenden of nog beter een Error Correcting schakeling die automatisch het bericht corrigeert
Dat kan alleen maar als het bericht door de correctie niet een ander mogelijk bericht kan worden
In het laatste geval moet de Hamming Distance minstens 3 bit zijn bij een 1-bits verminking
De bol heeft er vermoedelijk mee te maken uit te vogelen hoe je toegelaten berichten moet kiezen onder bepaalde beperkende omstandigheden uit de verzameling van 32 mogelijke berichten van 5 bits
Telexcodes hadden vaak een lengte van 5 bits
Ik hoop dat ik je hiermee een eindje op weg geholpen heb
Groeten,
Erwin
Ha die Erwin,
Wat leuk om van jou zo’n reactie te krijgen. Zo ken ik je weer!
In ieder geval heb je genoeg stof aangeleverd om me eens in te verdiepen.
Nou is die laatste zin van jou over de bol natuurlijk in het bijzonder relevant. Op de bol zitten knoppen met nummers die via een draad op een bepaalde manier met elkaar verbonden zijn. Die draad kan dus de relevant 1tjes aangeven, terwijl de niet verbonden koppen een 0 zouden kunnen zijn. Daarmee zou je dus op die bol een bericht kunnen plaatsen, als ik het goed begrijp. Vraag is: waarom heeft iemand zo’n bol gemaakt? Is het een soort demo? Wat is de relevantie?
Maar alvast veel dank voor je antwoord. Ben benieuwd of er meer reacties binnenkomen. Ik laat het je wel weten.
Groeten
Han
Hey!,
Dit aparte object had mijn aandacht getrokken. Wat een vreemd ding zeg! Dus ik was even het internet aan het raadplegen en een post gemaakt op een science forum. Hieruit kwamen verschillende toepassingen voor dit object. Een ding waar het forum het eens mee is, is dat dit object, een model is van een 5 dimensionale hypercube, maar dit was al bekend.
Een van de eerste reacties had ook te maken met de Hamming Distance en de Error Correcting Code, maar er waren ook andere ideeën. Zo werd er verschillende malen genoemd dat het misschien een model is voor een bepaalde computer structuur. Hierbij zou gedacht kunnen worden aan bijvoorbeeld processors of servers binnen een netwerk. Ook kan het gebruikt zijn voor het verduidelijken van een bepaalde andere constructie van een computer onderdeel.
Hopelijk heeft dit iets geholpen en wordt binnenkort duidelijk waarvoor deze bol is gebruikt. Ik ben in ieder geval erg benieuwd!
Met vriendelijke groet,
Max
Dank voor je enthousiasme en uitzoekwerk, Max! We hebben ondertussen ook een reactie gehad van een alumnus die afgestudeerd is bij prof. Oberman op foutcorrigerende codes. Het object heeft hij nooit gezien, maar hij bood zijn hulp aan (én hij wist dat Oberman met slechts één n geschreven werd). We zullen hier posten wat er uit komt. Ik ben ook heel benieuwd! Met name naar wat die rode draad betekent…
In de tussentijd is iedereen natuurlijk nog steeds meer dan welkom om hier informatie of suggesties achter te laten!
HOEKPUNT is een het-woord, geen de-woord. Slordig!!!
Beste Han,
Even een tussenantwoord op je vraag over de bol. Hoewel ik de bol niet ken denk ik sterk dat hij te maken heeft met de codering van druktoetsen voor het telefoonstelsel dat Oberman indertijd gemaakt heeft en waar hij zijn proefschrift over heeft geschreven. De proefcentrale staat nog in de studieverzameling bij de drie conventionele centrales. Na terugkomst uit Zwitserland kom ik er eens naar kijken. Met 5 dimensies heeft het niets te maken. Het is een materialisatie van een conderingsprobleem.
Vr. Groeten
Willem van der Poel
Ik heb inmiddels diverse vroegere collega’s van de vakgroep (uiteraard voorzover bereikbaar) gevraagd maar niemand uit de vakgroep van prof. Oberman kan het object thuisbrengen. Ik heb ook mijn broer gevraagd die op het dr Neherlab van de PTT in de groep van Oberman heeft gewerkt, maar ook hij kent het object niet. Eén medewerker meldde mij dat hij altijd de benodigde spullen klaarzette voor de colelges van prof. Oberman, maar hij weet zeker dat deze bol er nooit bij was. Toch hebben diverse mensen gereageerd met een vage herkenning: dit hebben we wel eens eerder gezien. Ik vind het leuk dat prof. Van der Poel reageerde want hij kende Oberman ook vanuit de PTT, zoals blijkt uit zijn mededeling over de druktoetstelefoon waarop Oberman destijds promoveerde.
Tussen 1960 en 1966 kwam ik vaak op de afdeling schakeltechniek. Ik kan mij niet voorstellen dat de bol toen op de afdeling rondrolde.
De bol is overigens een fraaie afbeelding van mijn eigen kop en de 32-1 keer dat ik voor een tentamen gezakt ben.
Oberman was een “character”: als je op de 8e verdieping in de lift stapte om er op de 9e weer uit te gaan, vroeg hij of de trap kapot was.
Ik heb mijn hele leven nooit vergeten, hoe hij een afstudeerder uitkafferde die een onveilige opstelling (380 Volt draaistroom) aan hem demonstreerde. Zo leerde je het vak. In loving memory, Maarten Oberman met één n.
De bol vertoont veel gelijkenissen met de materialisaties van dr. Shea Zellweger (zie http://en.wikipedia.org/wiki/Logic_alphabet)
Als jongste zoon mocht je in de vakantie een dagje mee naar de toen TH. Ik weet niet beter dan dat dit op zijn werkkamer stond. Weet even niet of het op zijn bureau was dan wel in de kast op kamer 10.24. Op dat kamer(nummer) heeft mijn vader op aangestuurd omdat het in de 0 en 1 taal zo mooi getal is.
Weet wel dat mijn vader demonstratie materiaal heeft laten maken om de 0 en 1 talen begrijpbaar te maken voor de studenten. Dat is volgens mij in handen geraakt van het technisch museum.
Het kan goed te maken hebben met wat de eerste reageerder schrijft. Dat was één van de gebieden waar hij op actief was.
De bol van Oberman.
In zijn college Schakeltechniek behandelde Oberman oa de kanonieke vorm van schakelfuncties. Als grafische voorstelling werd daarbij het Venn diagram behandeld, maar ook het Karnaugh diagram. In mijn collgedictaat aantekeningen van 22 feb 1963 is dat behandeld. Het betreffende deel eindigt met de vraag:” Tot hoeveel variabelen kan men het Karnaugh diagram voortzetten, dit in relatie tot het aantal dimensies. Hij geeft daarbij een voorbeeld van vier diemensies. De bol komt mij niet bekend voor maar zou een latere uitwerking van Oberman kunnen zijn van genoemde vraag.